Współczesny rynek pracy bywa bardzo wymagający, równocześnie jednak daje dość dużą swobodę w kształtowaniu swojej kariery. Jednym z popularnych obecnie kierunków rozwoju zawodowego jest podjęcie pracy na własny rachunek. Czy wybór samozatrudnienia rzeczywiście jest dobrą decyzją? Z czym się on wiąże
i jak odpowiednio zacząć pracę w takim trybie?

Czym jest samozatrudnienie?

O samozatrudnieniu możemy mówić wtedy, gdy osoba prowadzi biznes we własnym imieniu i w pełni za niego odpowiada. Można powiedzieć, że jest zarówno swoim szefem, jak i pracownikiem. Jest to swego rodzaju jednoosobowa działalność gospodarcza, jednak to ostatnie określenie samo w sobie ma szersze znaczenie. Samozatrudniony zazwyczaj nie zatrudnia innych osób, nie podlega też Kodeksowi pracy. Jego działania i relacje z kontrahentami reguluje Kodeks cywilny. W polskim prawie termin „samozatrudnienie” pojawia się zwykle w kontekście działań osoby fizycznej, która nie jest objęta umową
o pracę i świadczy usługi różnym podmiotom.

Wady i zalety pracy na własny rachunek

Przejście na samozatrudnienie to kusząca perspektywa, jeśli nie odpowiada nam praca na etacie. Nie jest to jednak opcja pozbawiona utrudnień i ryzyka. Należy zdawać sobie sprawę zarówno z zalet, jak i mankamentów pracy na własny rachunek.

Zalety

Istotną zaletą samozatrudnienia, która nasuwa się jako pierwsza, jest niemal pełna niezależność. Dowolnie prowadzimy naszą firmę: ustalamy profil działalności, decydujemy, z kim zamierzamy współpracować, oraz wybieramy najbardziej opłacalną formę opodatkowania. Natomiast tworząc biznesplan, zyskujemy szansę na otrzymanie dofinansowania. Niezaprzeczalnym plusem pracy na własny rachunek jest również możliwość osiągnięcia wyższych zarobków niż w przypadku etatu. Swobodnie zarządzamy też swoim czasem wolnym, a także miejscem, w którym będziemy pracować. Dodatkowo, prowadząc własną działalność, nie musimy ograniczać się do jednego pracodawcy, co zwiększa nasze bezpieczeństwo finansowe.

Wady

Chcąc prowadzić własną firmę, skazujemy się na szereg formalności, które muszą być wypełniane, aby nasza działalność mogła legalnie funkcjonować na rynku. Ponosimy również wszelkie koszty związane z księgowością, obsługą prawną i składkami ZUS,
co nierzadko wyraźnie obciąża budżet. Z tego względu samozatrudnienie nie gwarantuje stabilności, jaką daje nam praca na etacie w liczącej się spółce. Trud i czas włożone w rozwój działalności pójdą na marne, gdy stanie się ona nierentowna.
Dla wielu osób uciążliwy bywa także brak płatnego urlopu oraz innych przywilejów wynikających z posiadania umowy o pracę.

Przeczytaj również: Studia i praca, czyli jak pogodzić naukę i zarabianie?

Jak zacząć pracę na własny rachunek?

Przemyślany projekt działalności podparty skrupulatną analizą rynku oraz oceną ryzyka i szans jest świetnym punktem wyjścia do stworzenia prosperującej firmy. Następnie można przystąpić do kwestii formalnych:

1. Warto sporządzić odpowiedni biznesplan, bo dofinansowanie z banku, funduszu inwestycyjnego lub urzędu pracy będzie nieocenioną pomocą w rozwijaniu naszej działalności.
2. Przechodząc na samozatrudnienie, powinniśmy upewnić się, czy przysługuje nam prawo do tzw. małego ZUS-u, czyli obniżonych składek ZUS na okres pierwszych 24 miesięcy. Uzyskamy go, jeśli w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie prowadziliśmy działalności gospodarczej, a także nie zamierzamy świadczyć usług na rzecz naszego poprzedniego pracodawcy.
3. Ważnym punktem zakładania firmy jest wybór formy opodatkowania podatkiem dochodowym. Są trzy możliwości:
4. podatek na zasadach ogólnych, czyli 18% do 85 528 zł dochodu oraz 32% powyżej tej kwoty;
5. podatek liniowy, który przewiduje stałą stawkę 19% (najprościej rzecz ujmując, opłaci się nam, kiedy nasze zarobki przekroczą 110 000 zł rocznie);
6. ryczałt, czyli podatek płatny od przychodu, a nie od dochodu jak w przypadku dwóch poprzednich opcji. Na mocy przepisów stawka ryczałtu zależy od prowadzonej działalności, istnieją jednak różne wyłączenia od możliwości jego zastosowania.
7. Aby zamknąć temat podatków, pozostaje nam decyzja, czy chcemy być podatnikiem VAT czy nie. Wybierając pracę na własny rachunek, mamy możliwość rezygnacji z podatku VAT, dopóki nie przekroczymy 150 000 zł rocznego dochodu. Od zwolnienia z płacenia tego podatku występują również liczne wyjątki. Także ze strony podmiotu, z którym współpracujemy, może pojawić się wymóg, abyśmy posiadali status podatnika VAT.
8. Po uporaniu się z kwestiami podatkowymi możemy zarejestrować firmę,
   co stanowi ostatni krok w procesie przejścia na samozatrudnienie. Tu schemat jest już jednakowy dla wszystkich rodzajów działalności:
9. złożenie wniosku CEIDG-1 w celu wpisania się do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a więc rejestru osób fizycznych prowadzących własną działalność;
10. rejestracja VAT-R – jeśli chcemy lub musimy płacić podatek VAT;
11. zgłoszenie ZUS ZUA na cele ubezpieczeń społecznych – w ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności.

Dotarcie do tego miejsca oznacza, że nasza firma może oficjalnie zacząć działać.

Czy zatem warto decydować się na samozatrudnienie? Ostatecznie każdy musi indywidualnie odpowiedzieć sobie na to pytanie. Jeśli nie odstraszają nas formalności ani pełna odpowiedzialność za funkcjonowanie firmy, za to oczekujemy niezależności
i swobody w kształtowaniu profilu swojej działalności, taki wybór może okazać się strzałem w dziesiątkę.

Autor tekstu: Krzysztof Pielechowski

Absolwent studiów iberystycznych. Od najmłodszych lat z zamiłowaniem zwiedza zakamarki językoznawstwa. Fascynację pięknem języka przelewa na papier – zarówno ten fizyczny, jak i cyfrowy. Pracując w branży winiarskiej, nieprzerwanie łączy ją ze swoją pisarską pasją, tworząc artykuły i opisy na różnych portalach dotyczących winiarskiego świata. Do jego największych zainteresowań (oprócz poprawnej polszczyzny i dobrego wina) należą wędrówki górskie, literatura wielu gatunków, muzyka i fotografia.